100 miljard minder door achterstelling vrouwen

Achterstand van vrouwen op arbeidsmarkt kost Nederland miljarden

De achtergestelde positie van vrouwen op de arbeidsmarkt kost Nederland miljarden, concludeert adviesorganisatie McKinsey in een rapport.

Nederland laat een enorme bron van welvaart en welzijn onbenut door de hardnekkige achterstelling van vrouwen op de arbeidsmarkt. Als Nederland op het vlak van gendergelijkheid net zo goed zou scoren als de best presterende landen om ons heen, zou de economie een extra impuls krijgen van €114 mld, oftewel 17%. Bij volledige gelijkheid van mannen en vrouwen zouden alle Nederlanders samen €221 mld rijker zijn, een plus van 32%.

Dat blijkt uit onderzoek dat adviesorganisatie McKinsey woensdag aanbiedt aan minister Ingrid van Engelshoven, die onderwijs en emancipatie in haar portefeuille heeft.

Zielig

De onderzoekers constateren dat een complex systeem is ontstaan, dat ‘typisch is voor Nederland’ en zichzelf in stand houdt. Vrouwen werken massaal in het onderwijs en de zorg, sectoren met veel deeltijdbanen en een relatief lage bijdrage aan het bruto binnenlands product. Ze nemen onevenredig veel onbetaalde zorgtaken op hun schouders en worden ook nog eens belemmerd door ‘uitgesproken opvattingen en sociale normen’ rond werkende moeders en de school- en beroepskeuze van meisjes.

Vrouwen worden belemmerd door ‘uitgesproken opvattingen en sociale normen’ rond werkende moeders en de school- en beroepskeuze van meisjes.Foto: Peter Hilz/Hollandse Hoogte

Volgens Wieteke Graven van McKinsey versterken deze factoren elkaar en zet de bestaande aanpak om de achterstand van vrouwen in te lopen weinig zoden aan de dijk. Die is volgens haar te geïsoleerd. ‘Het geven van fiscale prikkels voor kinderopvang heeft weinig zin als vrouwen te horen krijgen dat meer dan drie dagen per week zielig is voor het kind.’ Graven pleit daarom voor een geïntegreerde benadering met concrete doelstellingen, bijvoorbeeld ‘plus vier uur in 2022’.

Zwaard

Als Nederlandse vrouwen vier uur zouden vastplakken aan de 27 uur die ze per week werken, komen ze op het West-Europese gemiddelde. Ook hun financiële zekerheid is daarmee gediend. Als vrouwen die ondanks een ‘kleine’ deeltijdbaan van minder dan twintig uur afhankelijk zijn van een partner, vijf uur extra zouden werken, zouden 230.000 vrouwen economische zelfstandigheid verwerven. En al bij een uur extra werk in de zorg en het onderwijs zouden de personeelstekorten in die sectoren theoretisch zijn opgelost.

De onderzoekers noemen deeltijdwerk een ‘tweesnijdend zwaard’. Het vergemakkelijkt de combinatie van zorg en werk, maar laat het potentieel van vrouwen onbenut. Ook de maatschappelijke investering in het onderwijs van vrouwen levert te weinig op. Circa 56% van de recent afgestudeerden is vrouw. Maar al meteen na de studie werken vrouwelijke mbo’ers en hbo’ers meer dan twee keer zo vaak in deeltijd als mannen. Die achterstand doet zich pijnlijk gevoelen als later in de carrière hogere functies worden verdeeld.

Geweld

Van Engelshoven brak eind vorige maand al de staf over het geringe aantal vrouwen in topfuncties, dat zij ‘beschamend en diep teleurstellend’ noemde. Voor McKinsey is dit slechts een van de vele alarmbellen. In negen van vijftien indicatoren laat Nederland vergeleken met andere West-Europese landen een ‘hoge of extreem hoge mate van genderongelijkheid’ zien. Zes daarvan hebben betrekking op de arbeidsmarkt. Ook bij vertegenwoordiging in de politiek en bij geweld tegen vrouwen is het slechter gesteld dan elders.

Nederland scoort het laagst van alle landen wat betreft aanwezigheid in het management, aantal betaalde arbeidsuren, gemiddeld maandinkomen en studenten in bèta-opleidingen. Hoewel het aandeel van vrouwen dat werkt nauwelijks afwijkt van het gemiddelde is de bijdrage van vrouwen aan het bbp daardoor aanzienlijk lager dan in andere landen.

Graven pleit er niet voor dat alle vrouwen voltijds gaan werken. McKinsey heeft zich gecommitteerd aan diversiteit en wil de voordelen ervan voor beleidsmakers in kaart brengen.

Volgens het consultancybureau versterken die factoren elkaar, en heeft de huidige aanpak om de achterstand van vrouwen in te lopen maar weinig effect. Het rapport wordt woensdag aangeboden aan minister Ingrid van Engelshoven van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

Zie ook:

Vrouw vaker ontslagen dan man!

Vrouw op gemeentekantoor verdient meer dan man

Gelijk loon voor mannen en vrouwen

UWV krijgt veel vragen over compensatie