Bezuiniging op arbeidsongeschikten geschrapt

Het kabinet schrapt bezuinigingen op arbeidsongeschikten en verkleint de risico’s voor werkgevers met ziek personeel.

Werkgevers en vakbonden konden donderdag beiden een succes claimen. Het kabinet-Rutte III had allerlei regels willen veranderen voor langdurig zieke werknemers en hun baas. Maar na kritiek van de sociale partners presenteerde minister Wouter Koolmees (Sociale Zaken, D66) donderdag heel andere plannen, die sterk afweken van het regeerakkoord.

Het succes van de vakbonden: Koolmees ziet af van bijna 300 miljoen euro aan bezuinigingen op de arbeidsongeschiktheidsuitkering WIA. Werkgevers vierden de 450 miljoen euro die het kabinet uittrekt als financiële tegemoetkoming voor vooral kleine werkgevers, omdat zij verplicht zijn hun zieke werknemers twee jaar lang door te betalen.

Kleine bedrijven – met minder dan 25 mensen in dienst – moeten een zieke werknemer toch twee jaar blijven doorbetalen. Het kabinet kiest er toch niet voor om dit terug te schroeven naar één jaar, maar komt met een andere oplossing. Het geeft honderden miljoenen aan kleine werkgevers om de lasten te verlichten.

Wat hebben deze twee onderwerpen met elkaar te maken?

Het gaat allemaal over werknemers die langdurig ziek of gedeeltelijk arbeidsongeschikt raken. De werkgever moet diegene twee jaar lang loon doorbetalen en begeleiden bij de terugkeer naar zijn of haar oude baan – of een nieuwe baan, als het niet meer mogelijk is om terug te keren in de oude functie. Ná die twee jaar kan de werknemer de arbeidsongeschiktheidsuitkering WIA krijgen (Wet inkomen naar arbeid). Dan regelt uitkeringsinstituut UWV de begeleiding.

Wat was het probleem met die loondoorbetalingsplicht?

Vooral kleine werkgevers klagen al langer dat het te risicovol voor hen is om iemand in vaste dienst te nemen. Als je drie werknemers hebt en er wordt er één ziek, dan kost dat niet alleen veel geld, maar ook veel tijd. Je moet de reïntegratie van de werknemer begeleiden en dat gaat gepaard met allerlei verplichtingen en administratieve lasten. Als je een fout maakt, dreigt ook nog een boete van het UWV. Volgens werkgeversorganisatie MKB-Nederland zijn kleine ondernemers hierdoor terughoudender om een vast contract te geven.

Waarom gaat het plan uit het regeerakkoord niet door?

Het kabinet wilde de loondoorbetalingsplicht voor kleine werkgevers (tot 25 werknemers) verkorten van twee naar één jaar. Het tweede jaar zou het UWV het loon van zieke werknemers betalen en hen begeleiden naar een baan. Kleine werkgevers zouden dat via premies nog steeds betalen.

Het bleek geen werkbare oplossing. Koolmees ging er al vanaf het begin van uit dat de instroom in de WIA hierdoor zou toenemen. Werkgevers zouden motivatie verliezen om hun zieke werknemer aan nieuw werk te helpen, omdat het UWV toch snel de verantwoordelijkheid zou overnemen. Er waren ook twijfels of het UWV deze nieuwe taak wel aankan na recente bezuinigingen.

Hoe komt het kabinet werkgevers nu tegemoet?

Alle werkgevers die minimaal één iemand in dienst hebben, krijgen vanaf 2021 een financiële tegemoetkoming van het kabinet. Dat wordt geregeld via een korting op hun werkgeverspremies en scheelt hen zo’n 1.150 euro op jaarbasis. Doordat het een vast bedrag per werkgever is, profiteren ondernemers met weinig personeel relatief het meest.

Daarnaast hebben Koolmees en de werkgevers afspraken gemaakt met verzekeraars. Vanaf 2020 gaan ten minste acht verzekeraars een gestandaardiseerde ‘MKB – ontzorgpolis’ aanbieden. Daarmee verzekert een werkgever zich niet alleen tegen de loondoorbetaling bij ziekte, maar neemt de verzekeraar ook alle plichten en administratieve lasten over.

Zulke verzekeringen zijn niet helemaal nieuw. Ongeveer 80 procent van de kleine werkgevers heeft al een dergelijke verzekering, maar polissen kunnen onderling sterk verschillen. De verzekering dekt soms minder dan de werkgever had verwacht, zei Richard Weurding, algemeen directeur van het Verbond van Verzekeraars donderdag. „De nieuwe polis is een uitgedokterd pakket waar geen verrassingen in zitten. Straks weet een mkb – ondernemer precies waar die aan toe is.”

Jacco Vonhof, voorzitter van MKB-Nederland, verwacht dat de afspraken tot meer vaste banen zullen leiden.
„Dit speelt sterk mee in de overweging van ondernemers om een vast contract aan te bieden.”