Mijn werkgever verlaagt mijn salaris, mag dat zomaar?

Wat als je werkgever eenzijdig besluit dat je inkomen omlaag moet?

Hoe ga je daarmee om?

Er kunnen allerlei redenen zijn waarom een werkgever besluit het salaris van één of meer werknemers te verlagen. Maar kan dat ook? En hoe moet je je als werknemer opstellen in dit soort gevallen?

Twee advocaten gespecialiseerd in arbeidsrecht geven advies.

Onder welke omstandigheden nemen werkgevers het besluit om salarisverlaging voor te stellen?

‘Het kan zijn dat een individuele werknemer zijn of haar functie of taken eigenlijk niet goed aan kan en dus te veel verdient voor wat wordt waargemaakt’, zegt de specialist arbeidsrecht.

‘Ook kan het om een collectieve salarisverlaging gaan, in geval van een reorganisatie of herstructurering. Functies worden dan vaak anders ingedeeld of gewogen. Ook kan een werkgever eenvoudig het geld niet meer hebben om de salarissen onverkort te betalen. In die gevallen krijgen werknemers nog weleens de keuze: ontslag krijgen of salaris inleveren.’

 

Mag een werkgever dat voorstellen?

Specialist arbeidsrecht: ‘Salaris is een primaire arbeidsvoorwaarde, een werkgever kan nooit zomaar eenzijdig arbeidsvoorwaarden aanpassen en iets essentieels als de hoogte van het salaris al helemaal niet. Daarvoor is de instemming van de werknemer vereist. Een werkgever moet een zwaarwegend belang hebben om een arbeidsvoorwaarde eenzijdig aan te passen.‘

En hoe zit het met secundaire arbeidsvoorwaarden?

Specialist arbeidsrecht: ‘Een wijziging in een secundaire arbeidsvoorwaarde, zoals het naar beneden bijstellen van het leasebudget voor een volgende auto, is eerder aanvaardbaar dan een wijziging in de primaire arbeidsvoorwaarden: het loon.‘

Kan je salaris verlaagd worden wegens slecht functioneren?

Specialist arbeidsrecht: ‘Wanneer een werknemer structureel onder de maat functioneert, kan een werkgever hem of haar de keuze bieden tussen ontslag of salariëring op het niveau waarop hij of zij de functie vervult. Dat is dan geen eenzijdige wijziging, maar partijen komen dat dan overeen. De werkgever moet dan wel een zorgvuldig traject doorlopen. Er moeten redelijke voorstellen worden gedaan.‘

En kan het tijdens een reorganisatie?

Specialist arbeidsrecht: ‘Ja, in het geval van een reorganisatie kunnen sommige functies vervallen, worden aangepast of anders gewogen. In principe kan het zijn dat mensen dan wordt gevraagd de anders gewaardeerde functie te aanvaarden.‘

Kan een werkgever het salaris verlagen omdat het niet meer op te brengen is?

Specialist arbeidsrecht: ‘Het kan dat het financieel zo slecht gaat dat iedereen wat moet inleveren, om zo faillissement te voorkomen. In die situatie kan het het overwegen waard zijn om akkoord te gaan met een verlaging. Het alternatief is immers ontslag. Zorg dan wel dat je zeker weet dat dit echt noodzakelijk is. Controleer ook of er voldoende collega’s zijn die eveneens met een verlaging instemmen, zodat de maatregel ook daadwerkelijk resultaat heeft. Realiseer je dat de pensioengrondslag in dit geval kan dalen. Ook een eventuele WW-uitkering zal op basis van een lager salaris worden berekend.‘

Zijn er omstandigheden waaronder het niet is toegestaan een salarisverlaging te accepteren?

Specialist arbeidsrecht: ‘Je kunt zo’n voorstel niet aanvaarden wanneer je onder een minimum-cao valt die zoiets verbiedt. In dat geval is salarisverlaging niet mogelijk, ook niet met instemming van de werknemers.‘

Kan een werkgever een eenzijdig wijzigingsbeding in de arbeidsovereenkomst opnemen en zich zo het recht voorbehouden om het salaris te verlagen?

Specialist arbeidsrecht: ‘Een werkgever kan nooit zomaar het primaire salaris van de werknemer wijzigen, ook niet door een beroep te doen op een eenzijdig wijzigingsbeding.‘

Waar kun je op letten als werknemer?

Specialist arbeidsrecht: ‘Ga ervan uit dat je salaris niet snel eenzijdig kan worden verlaagd. Als een werkgever het desondanks voorstelt, zal dat voorstel in veel gevallen niet standhouden. Het kan echter wel zo zijn dat je in een situatie terechtkomt waarin je onder druk staat om een lager salaris te aanvaarden. Ofwel omdat je functioneren niet goed is, ofwel omdat er bijvoorbeeld gereorganiseerd wordt. Kijk kritisch naar het aanpassingsvoorstel. Onder sommige omstandigheden is het rationeel het te aanvaarden, omdat het alternatief nog minder aantrekkelijk is, zoals het op termijn aangezegd krijgen van ontslag. Onderzoek echter goed of er nog ruimte is voor andere alternatieven. Wanneer er kritiek is op je functioneren, kun je bijvoorbeeld als alternatief een verbetertraject voorstellen.’

Welke stappen kun je overwegen?

Specialist arbeidsrecht: ‘Luister naar het voorstel dat je wordt gedaan en win advies in. Je kunt ervan uitgaan dat het salaris niet eenvoudig kan worden gewijzigd door een eenzijdig besluit van de werkgever. Jouw oordeel is dus wel degelijk van belang. Komt je er samen niet uit, dan kan de kantonrechter beslissen.’

Hoeveel kans maak je voor de kantonrechter?

Specialist arbeidsrecht: ‘De hoogte van het salaris hangt in principe samen met een bepaalde functie. Toch betekent een functieverlaging niet zonder meer dat het salaris ook naar beneden gaat. Doorgaans wordt in een dergelijke situatie het salaris bevroren of wordt een deel omgezet in een tijdelijke persoonlijke toeslag. Maar als de werkgever daarnaast ook nog eens een zwaarwegend financieel belang heeft, wordt een salarisverlaging door een rechter in een enkel geval wel toegestaan. Er zal dan wel sprake moeten zijn van een redelijke afbouwregeling.‘