Salarissen tijdelijk verlagen in crisis moet kunnen volgens werkgevers

Werkgeversorganisaties willen dat werknemers, waar mogelijk, meer bijdragen aan de kostenbeheersing van hun werkgever.

Opvallendste voorstel: een crisisclausule, waardoor het mogelijk wordt salarissen tijdelijk te verlagen. De vakbonden zien dat helemaal niet zitten.

Dit jaar wordt een recordaantal cao’s opnieuw afgesloten, stellen werkgeversorganisaties VNO-NCW, MKB Nederland en AWVN in hun jaarlijkse arbeidsvoorwaardennota. In die nota zetten ze de lijnen uit waarlangs werkgevers zich kunnen opstellen aan de onderhandelingstafel voor nieuwe cao’s.

Kosten besparen

Door de coronacrisis lopen die lijnen dit jaar wat hen betreft heel anders dan in 2020: veel bedrijven zijn in de ban van die crisis en zullen er alles aan doen om zo snel mogelijk te herstellen.

De nood is hoog, stellen de werkgeversorganisaties, en mede door de steunpakketten van de overheid lijkt lang niet iedereen daarvan doordrongen te zijn. Toch zullen veel werkgevers dit jaar kosten moeten gaan besparen (of hun verdienmodel moeten aanpassen) om gezond te blijven.

Eenmalige uitkering

Het opvallendste voorstel dat de werkgevers doen, is het invoeren van een crisisclausule voor de belangrijkste arbeidsvoorwaarden, zoals salaris. Als de omzet van een bedrijf terugvalt naar bijvoorbeeld 80 procent van het jaar ervoor, zouden soberder arbeidsvoorwaarden moeten gaan gelden.

Zo’n ‘meeademende beloning’ zou twee kanten op moeten werken. Werknemers leveren in bij slechtere tijden, maar krijgen ook (flink) meer loon als het goed gaat. Een nullijn afspreken is wat werkgevers betreft eveneens een optie, eventueel in combinatie met een (winstafhankelijke) eenmalige uitkering of compensatie in de vorm van vrije dagen.

Rekening houden met een crisis

Die wendbaarheid zou ook op andere manieren terug kunnen komen in de cao, staat in de nota. Bijvoorbeeld door af te spreken dat medewerkers met een vast contract makkelijker op andere functies, andere tijden of andere locaties kunnen worden ingezet.

De organisaties stellen verder voor de weekeinde- en avondtoeslagen af te bouwen, overwerk te belonen met een compensatiedag en vaste werktijden losser te maken.

Ook werkgevers die nu niet of nauwelijks last van hebben van corona en de bijbehorende maatregelen, zouden met het afsluiten van een nieuwe cao wel rekening moeten houden met een crisis, vinden de werkgeversorganisaties.

CNV: geen sobere cao

Vakcentrale CNV is geen voorstander van het mee laten bewegen van arbeidsvoorwaarden met de markt. Voorzitter Piet Fortuin: “Dit geeft miljoenen werkenden onzekerheid. Terwijl ze ook de rekeningen iedere maand moeten betalen. Werkenden hebben zekerheid nodig, zeker omdat ze Nederland overeind houden in deze zware crisis.”

Natuurlijk moeten we in de sectoren waar ondernemers klem zitten goed kijken naar maatwerk, zegt hij. “Maar een sobere cao is wat ons betreft de komende jaren niet aan de orde.”

FNV: nullijn niet acceptabel

Zakaria Boufangacha, coördinator arbeidsvoorwaarden bij FNV, is het met hem eens. “Met ingrepen in bestaande afspraken bied je mensen geen enkel perspectief, ook niet als het beter gaat”, stelt hij. “Ons uitgangspunt is meer zekerheid van werk en waar het kan, goede loonstijgingen. Er zijn flink wat bedrijven die juist heel goed draaien.”

In de bedrijven waar het minder gaat, is koopkrachtverlies door de voorgestelde nullijn niet acceptabel voor FNV. “Werkgevers moeten niet dezelfde fout maken als na de vorige crisis, toen de groei van onzeker werk toenam en de loongroei jarenlang achterbleef.”

Bron: RTL Z