Werkgevers en vakbeweging bereiken sociaal akkoord

Een nieuw akkoord van vakbeweging en werkgevers moet flexwerk beperken. De vakbeweging en werkgevers hebben op hoofdlijnen een akkoord gesloten over de hervorming van de arbeidsmarkt. Het flexwerk wordt in dit akkoord sterk beperkt. Zo verdwijnen de nulurencontracten en mag uitzendwerk maximaal drie jaar duren.

Ook krijgen uitzendkrachten beter betaald en moeten zelfstandigen minimaal 35 euro per uur verdienen. Dat zeggen ingewijden dinsdag tegen de Volkskrant. Het akkoord is onderdeel van een advies dat is opgesteld in de Sociaal Economische Raad (SER). Het is een poging van werkgevers en werknemers om invloed uit te oefenen op de formatie. De top van de vakbeweging en werkgevers zijn akkoord, hun achterbannen moeten nog instemmen.

Het akkoord volgt op een advies van de commissie Borstlap over de hervorming van alle regels rond werk. Dat verscheen vorig jaar. De sociale partners willen zoveel mogelijk invloed uitoefenen op die hervorming en willen dat niet overlaten aan de luimen van politieke partijen tijdens de formatie.

Uitzendwerk

Net zoals de commissie Borstlap zien vakbeweging en werkgevers drie ‘soorten’ werkenden: werknemers in loondienst, zelfstandigen en uitzendkrachten. Uitzendwerk blijft alleen bestaan voor vervanging van zieke werknemers en voor piekproductie – ‘piek en ziek’– en mag maximaal 3 jaar duren. Nu is dat volgens de cao nog 5,5 jaar. Het uitzendbeding, waardoor uitzendkrachten van de ene op de andere dag hun baan kunnen verliezen, wordt verkort van anderhalf jaar naar twaalf maanden. Daarna geldt een opzegtermijn.

Werk op oproepbasis wordt sterk beperkt. Zogeheten nulurencontracten, waarbij werkers alleen het aantal gewerkte uren betaald krijgen, verdwijnen. Werkgevers moeten de zekerheid van een aantal uren geven, maar mogen die wel flexibel invullen.

Zelfstandigen

Zelfstandigen die voor bedrijven werken, moeten minimaal 35 euro bruto per uur verdienen om voor de gunstige belastingtarieven in aanmerking te komen. Wie minder dan 35 euro bruto per uur krijgt, moet door het bedrijf in loondienst genomen worden. Als de werkgever of opdrachtgever dat niet wil, dan moet die beargumenteren bij de Belastingdienst waarom er geen sprake is van loondienst.

Het minimumuurloon voor zelfstandigen zou soelaas moeten bieden voor laagbetaalde werknemers die door hun werkgever verzelfstandigd zijn, zoals bijvoorbeeld in de thuiszorg en de postbezorging massaal gebeurde. Volgens het principeakkoord komen zij weer in loondienst. Daarmee krijgen ze weer uitzicht op sociale zekerheid – uitkering bij ziekte, arbeidsongeschiktheid of ontslag en pensioen.

Daarmee wordt de ongebreidelde groei van het aantal zelfstandigen echter allerminst een halt toegeroepen. Het is immers moeilijk om op een uurloon te handhaven, zo bleek eerder dit jaar al toen demissionair minister Koolmees (Sociale Zaken) een minimumuurloon voor zelfstandigen wilde invoeren. Veel zzp’ers krijgen immers per geleverde dienst betaald, zoals journalisten (per woord) of maaltijdbezorgers (per bezorgde maaltijd).

Bovendien lost het minimumuurloon de verdringing van werknemers door zelfstandigen aan de bovenkant van de arbeidsmarkt niet op. De verpleegkundige die op vrijdag ontslag neemt om op maandag terug te keren als zzp’er, verdient al meer dan 35 euro bruto per uur.

Werkgevers

In ruil voor het verminderen van externe flexibiliteit door het aan banden leggen van flexwerk krijgen werkgevers meer interne flexibiliteit. Als er tijdelijk weinig werk is, kunnen zij hun werknemers tot 20 procent van de tijd naar huis sturen. Wie vijf dagen werkt, zou dan een dag thuis kunnen blijven. De werkgever betaalt dan minder loon, maar de werknemer houdt zijn volledige salaris. Het is onduidelijk hoe dat wordt aangevuld, uit de kas voor werkloosheidsuitkeringen of een door werkgevers te vullen fonds. Bij de vakbeweging is weerstand tegen het gebruik van de WW-kas omdat anders WW-rechten worden opgesoupeerd en bij eventueel ontslag de uitkering lager is of korter duurt.

Daarnaast gaat volgens het conceptakkoord de loondoorbetaling bij ziekte op de schop. Nu zijn werknemer en werkgever twee jaar lang samen verantwoordelijk voor terugkeer naar werk, de re-integratie. Volgens het principeakkoord moet er na één jaar ziekte een medisch oordeel komen waarin wordt bepaald of een werknemer naar zijn werk kan terugkeren. Zo niet, dan gaat het UWV of de verzekeraar van het bedrijf aan de slag om ander werk te vinden. Is na twee jaar nog geen werk gevonden, dan volgt de keuring voor de arbeidsongeschiktheidsuitkering.

Het akkoord wordt naar verwachting woensdag gepresenteerd. Met name het ledenparlement van FNV kan nog roet in het eten gooien. Dat bemoeilijkte de afgelopen twee jaar de stemming over het Pensioenakkoord.

Extra

Wat verder in het verschiet staat:
Uitzendkrachten moeten meteen dezelfde arbeidsvoorwaarden krijgen als werknemers bij het inlenende bedrijf. Nu worden uitzendkrachten vaak lager betaald dan collega’s bij het inhurende bedrijf. Payrollers moeten sinds de invoering van de Wet arbeidsmarkt in balans al dezelfde arbeidsvoorwaarden krijgen als werknemers.

Er komt een verzekering voor zelfstandigen voor inkomensverlies door langdurige arbeidsongeschiktheid, zoals al is vastgelegd in het Pensioenakkoord.

Iedereen krijgt vanaf de geboorte een leerbudget.

Er komt een ‘codekamer’ die gedragsregels op de arbeidsmarkt gaat toetsen. Als regels niet worden nageleefd kan deze de sociale partners, de bond en werkgevers, daarop aanspreken.

Iedere werknemer krijgt een potje voor de begeleiding van werk naar werk

Bron: Volkskrant